In het Haagse Pathé Buitenhof heb ik deze week met veel belangstelling naar “De Veroordeling” gekeken. De film is gebaseerd op het boek De Deventermoordzaak, het complot ontrafeld van onderzoeksjournalist Bas Haan.
In 1999 werd de weduwe Jacqueline Wittenberg in haar huis aan de Zwolseweg in Deventer gewurgd en neergestoken. Als op 25 september 1999 de politie het vermoorde lichaam van de weduwe vindt, is ze waarschijnlijk al twee dagen dood. Waarschijnlijk, want zoals over alles in de Deventer moordzaak werd zelfs over het tijdstip van de moord volop gespeculeerd. Al snel werd ‘boekhouder’ Ernest Louwes aangewezen als de dader. Hij kreeg twaalf jaar cel. In 2009 kwam hij vrij nadat zijn straf erop zat. Ernest Louwes heeft altijd beweerd niet schuldig te zijn aan de moord.
De bioscoopzaal was gevuld met een handjevol bezoekers en dat kwam niet door de coronabeperkende maatregelen. Het was gewoon niet erg druk. Dat het een doorsnee woensdagavond was kan daarin een rol hebben gespeeld. Ik constateer het alleen. Het is natuurlijk ook een flinke zit: 2 uur en 10 minuten (met twee beugelflesjes Grolsch bier en een bakje popcorn overigens prima te doen). Heel laagdrempelig is de film ook niet, want enige voorkennis over de Deventer Moordzaak is echt een must. Kortom: er zaten veelal liefhebbers van dit genre in de zaal.
Over de casting, de acteurs, het spel en regie kan ik niet anders dan een grote pluim uitreiken. Acteur Yorick van Wageningen stak er voor mij, met zijn rol als Michael de Jong (de klusjesman), met kop en schouders bovenuit. O, wat is hij goed! Alleen bij acteur Jasper van Overbruggen (TV presentator Aart de Graaf) bekroop mij, bij de toonzetting van de nieuwslezer stem, een ‘amateurtoneel’-gevoel. Het kwam erg overgeacteerd over.
En dan de inhoud.
Journalist Bas Haan (het is overigens heel veel Bas Haan in de film), steekt eerst de hand in eigen boezem. Hij ging immers in beginsel vol mee in alle theorieën van Maurice de Hond die zijn pijlen op de klusjesman had/heeft gericht. Michael de Jong was 100 procent de dader, zo vertelde hij in de nieuwsuitzending van Haan. Later komt de journalist erachter dat veel bewijs dat door Maurice de Hond is aangedragen niet klopt of op zijn zachts gezegd een stuk genuanceerder ligt.
Hij draait dan ook 180 graden en beseft dat executeur- testamentair Ernest Louwes weleens terecht veroordeeld zou kunnen zijn voor de moord op de weduwe Wittenberg. Met name het gevonden DNA op de blouse van de weduwe is daarin voor hem (en ook voor de rechtbank) doorslaggevend.
Klusjesman Michael de Jong wordt in de film opgevoerd als slachtoffer van een grote lastercampagne. De kijker krijgt gaandeweg enorm medelijden met Michael en dat lijkt ook de bedoeling te zijn van de makers. Daar kun je niet omheen.
Uit de trechter van de filmmaker komt uiteindelijk een simpele uitkomst naar voren: leugenaar Louwes is terecht veroordeeld en de Jong is kapot gemaakt.
Wanneer je je echt inleest in de Deventer Moordzaak, dan weet je dat er duizenden dossierpagina’s bestaan met allerhande bewijzen en theorieën (ook vanuit het Openbaar Ministerie) waarin soms het gelijk aan de kant van Louwes staat en op de volgende pagina weer niet. Deze zaak is niet zo zwart wit als ‘De Veroordeling’ doet voorkomen. Het is natuurlijk onmogelijk om de hele procesgang in een film te stoppen, maar ook ‘De Veroordeling’ is slechts beeldvorming. En dat is nu juist hetgeen dat zo wordt veroordeeld door de makers…
Het slot van de film is dan ook een vraag aan Bas Haan zelf: “Wie heeft het nu echt gedaan?”, zo wordt hem gevraagd in een talkshow. Een antwoord komt er niet, want dan start de aftiteling. Gemiste kans!
Ze stellig als de veroordeling van Louwes als terecht wordt gepresenteerd en de klusjesman als een gebroken man, zo in het midden ligt het einde van de film.
De kijker moet zelf maar oordelen.
En dat doe ik dan ook maar.
Ik denk dat Bas Haan en Maurice de Hond er allebei naast zitten. Natuurlijk is Louwes formeel veroordeeld, maar dat zegt niets. Kijk naar de Schiedammer Parkmoord. Kijk naar Putten. Een justitiële dwaling is altijd mogelijk.
Nee, ik vermoed dat zowel Louwes als de Jong er helemaal niets mee te maken hebben. Dat er vanaf het begin tunnelvisie is geweest bij iedereen.
En de echte dader…. misschien nog gewoon vrij rond loopt!
Dossier Mastenbroek 
Geef een reactie