Ieder jaar zinkt de Tweede Wereldoorlog een stukje verder weg in het verleden. Maar met het verstrijken van de tijd komt het eigenlijk ook weer dichterbij. Want als je herdenkt, ontkom je er niet aan om jezelf te verplaatsen in deze periode van afschuw en mensonterende verschrikkingen.
Voor mij speelt mee dat ik nu kinderen heb, dan kijk je ook weer anders naar wat er ooit is gebeurd. Ik zocht laatst naar bewegende beelden van Kamp Westerbork. Er staat een groepje mensen te wachten op het transport naar Auschwitz. Wat zouden de ouders tegen hun kinderen gezegd hebben? “Waar gaan we heen pappa?” “Is het nog lang rijden?” “Ik moet plassen.” “Ik heb dorst mamma.” Hoe stel je je kinderen gerust in een donkere veewagon en misschien wel wetende wat er gaat komen.
En dan stopt de trein. Soms pas na dagen. De deuren worden opengeschoven. Je man wordt weggevoerd en je moet met je kinderen ontkleed in een rij gaan staan. Militairen schreeuwen dat je een grote betonnen douchecabine moet inlopen. Je tilt je kind op en drukt het dicht tegen je aan. Dan wordt er gifgas naar binnen gespoten. De angst en het verdriet die deze mensen hebben moeten doorstaan zijn niet voor te stellen.
De tijd is helaas niet meer terug te draaien, het enige dat nog rest is ervoor te zorgen dat dit nooit meer gebeurt. Dat een volk nooit meer op een dwaalspoor wordt gezet door een fascistisch, nationalistisch en ziek regime. Dat haat naar alles wat anders is regeert. Dat populisme in het zadel wordt geholpen en een volksmenner een land aanzet tot beestachtige misdaden.
Voorkomen dus, en herdenken. Want ook dat zorgt er voor dat de geschiedenis zich herhaalt. Dat nieuwe generaties zich bewust blijven van het verleden, onze kwetsbare vrijheid, maar ook elkaar vrij laten. In wie je bent of wilt zijn.
Tijdens de Dodenherdenking denk ik aan alle slachtoffers, maar bovenal aan al die kinderen die geen kans meer hadden. En aan hun dappere ouders die vast en zeker tot op het laatste moment ze hebben voorgehouden dat het allemaal goed zal komen.
Dossier Mastenbroek 
Plaats een reactie